Klimatyzator – urządzenie do chłodzenia pomieszczenia.
Składa się ze sprężarki, parownika i skraplacza (te dwa ostatnie wyposażone w wentylator). Wentylator promieniowy wymusza obieg powietrza na parowniku umieszczonym wewnątrz chłodzonego pomieszczenia. Powietrze z pomieszczenia ochładza się na parowniku, oddając ciepło czynnikowi chłodniczemu pośredniemu, który krąży w obiegu zamkniętym. Następnie czynnik pośredni (gaz) zostaje sprężony w sprężarce (wzrasta jego temperatura [1]) i jest przetłoczony do skraplacza, który znajduje się na zewnątrz (w powietrzu zewnętrznym). W skraplaczu ciepło z czynnika zostaje oddane do powietrza zewnętrznego, gaz skrapla się i staje się cieczą (nadal pod wysokim ciśnieniem). Ciecz dostaje się do elementu rozprężnego (kapilara lub TZR), gdzie jest dławiona – zostaje zmniejszone jej ciśnienie, a co za tym idzie i temperatura. Schłodzony czynnik w postaci cieczy ponownie zostaje podany na parownik, gdzie się ogrzewa od powietrza w pomieszczeniu i przechodzi w stan gazowy.

Schemat działania klimatyzatora: 1) skraplacz, 2) zawór dławiący (lub kapilara), 3) parownik, 4) sprężarka.

Klimatyzatory wyposażone w układy sterowania mogą utrzymywać stałą, zadaną temperaturę w pomieszczeniu, a także (w niewielkim zakresie) wilgotność powietrza.
Początkowo klimatyzator był zwartym urządzeniem, montowanym najczęściej na elewacji budynku lub w oknach. Ze względu jednak na znaczny hałas, jaki generuje sprężarka, zdecydowano się podzielić urządzenie: parownik wraz z wentylatorem tworzy jednostkę wewnętrzną, natomiast skraplacz wraz ze sprężarką – jednostkę zewnętrzną. Obie jednostki połączone są ze sobą dwoma przewodami freonowymi (gazowym i cieczowym). Rozwiązanie takie pozwala umiejscowić jednostkę zewnętrzną z dala od przebywania ludzi. Klimatyzatory podzielone na dwie części, tj jednostkę wewnętrzną i jednostkę zewnętrzną, nazywamy klimatyzatorami typu split.

Obecnie jednostka wewnętrzna klimatyzatora – oprócz chłodnicy freonowej i wentylatora – często wyposażona jest w standardzie w filtr powietrza, a czasami w nagrzewnicę elektryczną. Obecnie klimatyzatory są najczęściej również pompą ciepła, dzięki odwróceniu układu chłodniczego – parownik staje się skraplaczem. Tego typu urządzenia zazwyczaj regulują temperaturę w zakresie +16÷30°C.

Różnica między konwencjonalnymi urządzeniami, zwanymi również on/off, a technologią inwerterową polega na możliwości płynnej regulacji pracy sprężarki i dostosowaniu jej do aktualnego zapotrzebowania na moc chłodniczą lub grzewczą. Unika się w ten sposób bardzo energochłonnej pracy urządzeń o stałym wydatku, polegającej na ciągłym załączaniu i wyłączaniu się sprężarek. Taki rodzaj pracy nie zapewnia tak dobrego komfortu, jak technologia inwerterowa i jednocześnie negatywnie wpływa na żywotność sprężarek. Praca urządzeń inwerterowych jest cichsza. Można stosować większe odległości między jednostką wewnętrzną i zewnętrzną. Technologia inwerterowa umożliwia schłodzenie pomieszczenia do żądanej temperatury w bardzo krótkim czasie i utrzymanie jej na stałym poziomie.

Najczęściej występujące problemy związane z działaniem urządzenia są wynikiem:

• zbyt małej ilości czynnika chłodniczego w układzie (nieszczelność układu spowodowana niestarannym wykonaniem połączeń kielichowych),
• uszkodzenia sprężarki (najczęstszym uszkodzeniem jest spalenie uzwojeń silnika, spowodowane niedostatecznym chłodzeniem sprężarki – przyczyną może być zbyt mała ilość czynnika chłodniczego krążącego w obiegu, a także uszkodzenie wentylatora skraplacza, co doprowadzi do powstania wysokiego ciśnienia oraz temperatury czynnika),
• usterki podzespołów elektronicznych spowodowane skokami napięcia w sieci elektrycznej,
• obecność powietrza oraz wilgoci w układzie chłodniczym spowodowane krótkotrwałym wykonywaniem odsysania powietrza za pomocą pompy próżniowej podczas montażu,
• nieprawidłowe działanie zaworu rozprężnego – w najnowszych urządzeniach jest to zawór elektronicznie sterowany,
• zabrudzenia powierzchni wymiany ciepła, zarówno w skraplaczu, jak i w parowniku,
• wyciekająca woda poza obudowę jednostki wewnętrznej, spowodowana zatkaniem się układu odprowadzania skroplin z tacy umieszczonej w urządzeniu;

Przy diagnozowaniu i naprawie układów klimatyzacji bardzo istotne jest opisanie przez użytkownika pojawiających się niedomagań w układzie, a w przypadku całkowitego braku chłodzenia, objawów poprzedzających wystąpienie awarii. Ułatwia to w znacznym stopniu trafne zdiagnozowanie i stwierdzenie występującej usterki. Z praktyki wiadomo, że najczęstszą przyczyną niedomagań układu klimatyzacji jest uszkodzenie modułu sterowania.

Kolejnym jest woda, która w sposób bezpośredni lub pośredni wywołuje nieprawidłowe działanie, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić do uszkodzenia układu. Wchłanianie pewnej ilości wilgoci zawartej w powietrzu przez układ klimatyzacji jest procesem, który można wyeliminować przy montażu poprzez długotrwałe wykonywanie odsysania powietrza z rur freonowych za pomocą pompy próżniowej. W próżni woda zawarta w powietrzu zaczyna odparowywać i w taki sposób możemy pozbyć się jej całkowicie z układu. Woda powoduje zatory w przepływie czynnika, ale również korozję elementów metalowych. Proces ten wzmaga się ze względu na występujące zjawisko hydrolizy, w którym czynnik w reakcji z wodą przekształca się w kwas, co w zdecydowany sposób przyspiesza proces korozji.

Jak widać, układ klimatyzacji – w celu zapewnienia mu odpowiednich warunków pracy – powinien być poddawany cyklicznym przeglądom technicznym i odpowiedniej obsłudze serwisowej. Do obsługi tej zaliczyć trzeba:

• sprawdzenie poprawności pracy układu freonowego, a w razie konieczności zlokalizowanie ewentualnych nieszczelności oraz uzupełnienie czynnika chłodniczego,
• oczyszczenie powierzchni skraplacza oraz wyczyszczenie filtrów i odgrzybienie parownika,
• sprawdzenie drożności rurki odprowadzającej skropliny z parownika,
• sprawdzenie wszystkich podłączeń elektrycznych oraz poprawność działania podzespołów urządzenia (sprężarka, wentylatory, elektroniczny zawór rozprężny oraz zawór czterodrogowy);

Popularność pojedynczych klimatyzatorów typu Split z każdym rokiem wzrasta, także wśród indywidualnych użytkowników domów i mieszkań. Oto wskazówki, na co warto zwrócić uwagę przy wyborze klimatyzatora:

1. Wymagana wydajność urządzenia. Koniecznie musimy sprecyzować czy interesuje nas urządzenia wyłącznie chłodzące, czy też z funkcją grzania. Zyski ciepła, które nasze urządzenie klimatyzacyjne będzie musiało wyprowadzić, zależą m.in. od: położenia pomieszczenia / budynku wzglądem stron świata, ilości okien, ścian bezpośrednio narażonych na promieniowanie słoneczne, wielkości pomieszczenia, ilości osób przebywających w danym pomieszczenia, a także urządzeń emitujących ciepło, np. komputerów. Jeśli sami nie jesteśmy w stanie oszacować tej wielkości, warto skorzystać z pomocy dystrybutora urządzeń klimatyzacyjnych lub z dostępnych na stronach internerowych kalkulatorów zysków ciepła.
2. Klasa energetyczna klimatyzatora. Każdemu zależy, aby rachunek za energię elektryczną był jak najniższy. Parametrami, które pomogą nam to okreścić jest EER (Energy Efficiency Ratio) i COP (Coefficient Of Performance). Im ich wartość jest wyższa, tym lepiej dla portfela.
3. Poziom hałasu. Warto zainwestować w cichą jednostkę pracującą, np. w sypialni. Różnica 6 dB nie jest może zbyt duża, ale w rzeczywistości takie urządzenie będzie pracować 2 razy głośniej!
4. Możliwości montażu jednostki wewnętrznej i zewnętrznej. Estetyka. Wiąże się to głównie z wyborem jednostki wewnętrznej spośród – ściennych, kanałowych, kasetonowych, podstropowych, itp.. Producenci oferują urządzenia, które będą nie tylko spełniały swoją funkcję, ale również staną się ozdobą pomieszczenia.
5. Funkcje dodatkowe. Rodzaj pilota, możliwość sterowania pracą urządzenia przez Internet.
6. Wybór instalatora. Profesjonalny montaż zagwarantuje nam poprawną pracę urządzenia oraz serwis gwarancyjny.

Klimatyzacja precyzyjna jest to system dający możliwość utrzymania założonych parametrów powietrza z bardzo dużą dokładnością. Systemy takie stosuje się przede wszystkim w serwerowniach, centralach telefonicznych lub innych pomieszczenia, w których znajdują się czułe urządzenia techniczne.

Systemy klimatyzacji precyzyjnej z dokładnością co do jednego stopnia regulują temperaturę oraz wilgotność w pomieszczeniu. Od klimatyzacji precyzyjnej wymagana jest praca przez cały rok, 24 godziny na dobę. Warunek ten determinuje wymagania co do temperatur zewnętrznych o wartościach granicznych od -25ºC do ponad 35°C.

• czyszczenie filtrów jednostki wewnętrznej,
• czyszczenie lameli parownika i skraplacza,
• sprawdzenie szczelności połączeń układu z czynnikiem chłodniczym,
• sprawdzenie szczelności układu – strona ssąca i tłoczna,
• pomiar ciśnień czynnika chłodniczego,
• pomiar sprawności elektrycznej,
• pomiar wydajności chłodniczej,
• sprawdzenie układu odprowadzenia kondensatu pod względem szczelności,
• sprawdzenie przewodów i izolacji ze względu na uszkodzenia mechaniczne,
• sprawdzenie działania urządzeń sterujących;

Rekuperacja umożliwia ograniczenie strat ciepła spowodowanych wentylacją budynku. Rekuperator jest stosowany w systemach wentylacyjnych, dzięki którym możliwa jest rekuperacja (odzysk) ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku.

Rekuperacja umożliwia zmniejszenie nawet do 80% energii potrzebnej do ogrzania nawiewanego powietrza. Świeże powietrze zewnętrzne zasysane jest poprzez czerpnię, następnie przechodzi przez wymiennik ciepła rekuperatora ogrzewając się w jego kanalikach od powietrza usuwanego z wnętrza budynku, a następnie jest nawiewane do pomieszczeń mieszkalnych.