17 grudnia 2013 roku Komisja Europejska przyjęła treść rozporządzenia dotyczącego znacznego ograniczenia stosowania fluorowanych gazów cieplarnianych, czyli tzw. F-gazów, zatytułowanego „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych COM(2012) 643. Po ostatecznym zaaprobowaniu i opublikowaniu rozporządzenia, zacznie ono obowiązywać od 1 stycznia 2015 roku.
Czynniki chłodnicze to związki lub mieszaniny związków, które w wyniku cyrkulacji w zamkniętej instalacji chłodniczej, podlegają etapom przemian termodynamicznych, tworząc obieg chłodniczy. Obecnie ok. 90% klimatyzatorów pracuje na syntetycznym czynniku oznaczonym symbolem R410A.
Do substancji zubożających warstwę ozonową, czyli tzw. substancji kontrolowanych, zalicza się czynniki chłodnicze z grupy CFC i HCFC, a więc np.: R22, R123, R141b, R401A, R402A.
Do najczęściej stosowanych F-gazów można zaliczyć: R134a, R404A, R407C, R410A, R417A, R419A, R422A, R422D, R423A, R424A, R427A, R507.
Już 1 stycznia 2010 roku weszły w życie unijne przepisy zakazujące sprzedaży oraz wykorzystywania do celów serwisowych fabrycznie nowych czynników HCFC, głównie czynnika R22, oraz tych odzyskanych czynników, które nie zostały poddane procesowi regeneracji. Obecnie, nie dłużej niż do końca grudnia 2014 roku, można kupować oraz stosować do konserwacji i serwisowania urządzeń klimatyzacyjnych wyłącznie pochodzący z odzysku czynnik R22, który został odpowiednio zregenerowany.
Zmiany legislacyjne objęły również firmy serwisowe zajmujące się obsługą techniczną czynników chłodniczych w instalacjach. Zgodnie z obowiązującą od 23 stycznia 2013 roku Ustawą o odpadach, która zastąpiła dotychczasową Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. nr 185, poz. 1243 z póż. zm.), czynniki chłodnicze odzyskane z instalacji nie są już wyłączone z regulacji dotyczących odpadów niebezpiecznych.
Ustawa zezwala punktom serwisowym, bez konieczności posiadania odpowiedniego zezwolenia, na ściąganie z serwisowanych instalacji i transportowanie odzyskanego czynnika chłodniczego, jednak zakazuje jego magazynowania bez właściwego zezwolenia na zbieranie odpadów niebezpiecznych.
Nowelizacja ustawy ma za zadanie dostosowanie prawa polskiego w zakresie gospodarki odpadami z prawem unijnym, a więc Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE.
Dotychczasowe unijne oraz polskie akty prawne dotyczące czynników chłodniczych (F-gazy):
1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 842/2006 z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych.
2. Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1493/2007 z dnia 17 grudnia 2007 r. określające format sprawozdań, które mają być składane przez producentów, importerów i ekspertów niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych.
3. Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1494/2007 z dnia 17 grudnia 2007 r. określające formę etykiet oraz dodatkowe wymogi dotyczące etykietowania produktów i urządzeń zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane.
4. Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1516/2007 z dnia 19 grudnia 2007 r. ustanawiające standardowe wymogi w zakresie kontroli szczelności w odniesieniu do stacjonarnych urządzeń chłodniczych i klimatyzacyjnych oraz pomp ciepła zawierających niektóre fluorowane gazy cieplarniane.
5. Ogłoszenie Ministerstwa Środowiska z 8/2008 w sprawie certyfikacji personelu i firm z branży chłodnictwa i klimatyzacji.
6. Komunikat Ministerstwa Środowiska w sprawie certyfikacji F-gazów – informacja dotycząca certyfikatów przy wykorzystaniu niektórych fluorowanych gazów cieplarnianych w sektorze chłodnictwa, klimatyzacji i pomp ciepła oraz w sektorze ochrony przeciwpożarowej po dniu 4 lipca 2011 r.
Karol Fornalczyk
